W 2010 r. zdecydowanie wzrosła liczba ujawnionych przypadków nielegalnie wykonywanej pracy przez cudzoziemców. Łącznie skontrolowano 1 851 firm i ponad 12,3 tys. cudzoziemców w nich zatrudnionych. Nielegalnie pracujący cudzoziemcy (bez dokumentów uprawniających do pobytu i/lub pracy w Polsce lub bez właściwej umowy czy na stanowisku i warunkach niezgodnych z zezwoleniem na pracę) zostali ujawnieni w 11 proc. skontrolowanych podmiotów. W 2010 r. wykryto 1 011 nielegalnie zatrudnionych cudzoziemców, co stanowiło wyraźny wzrost względem lat poprzednich (2009 r. - 697 cudzoziemców, w 2008 r. - 343). Wzrost ten trzeba jednak wiązać m.in. ze zwiększoną liczbą kontroli przedsiębiorstw dających pracę cudzoziemcom, nie zaś bezpośrednio ze zwiększonym udziałem cudzoziemców w nieformalnej gospodarce. Większa liczba ujawnionych przypadków nielegalnego zatrudnienia może wynikać też z faktu, iż w ramach jednej kontroli nierzadko wykrywano dużą grupę cudzoziemców pracujących nielegalnie.

Najczęściej nielegalnie zatrudnionych pracowników wykrywano w rolnictwie (co czwarty ujawniony przypadek), budownictwie, przemyśle oraz usługach administracyjnych i wspierania działalności. Z obserwacji PIP wynika, że nielegalne zatrudnienie cudzoziemców generowane jest w dużej mierze przez agencje zatrudnienia oferujące pracę w sektorze rolniczym. W świetle dotychczasowej wiedzy o strukturze populacji pracowników cudzoziemskich w Polsce nie dziwi, że ogromną większość - ponad połowę - nielegalnie pracujących obcokrajowców ujawnionych przez PIP w 2010 r. stanowili obywatele Ukrainy. W wypadku tej grupy obserwuje się zresztą wyraźny wzrost (z 87 osób w 2008 r., 332 w 2009 r., do 618 w 2010 r.). Poza Ukraińcami do grupy „nielegalnych” pracowników cudzoziemskich należeli jeszcze obywatele 32 innych państw, w tym krajów europejskich (Białoruś, Mołdowa) i azjatyckich (Chiny, Filipiny, Wietnam, Korea Północna). Na czoło województw, w których ujawniono największą liczbę nielegalnie zatrudnionych cudzoziemców, wysunęło się woj. dolnośląskie (168 przypadków). Duże liczby w tym zakresie odnotowano też w woj. śląskim i opolskim. Jak widać, wyniki kontroli nie odzwierciedlają powszechnego przekonania, że to woj. mazowieckie stanowi największe zagłębie nielegalnego zatrudnienia cudzoziemców.

Mapa 1. Nielegalnie zatrudnieni cudzoziemcy ujawnieni w ramach kontroli PIP w 2010 r. według województw

Źródło: Sprawozdanie GIP za 2010 r.

Trzeba jednak pamiętać, że kontrola PIP obejmuje tylko niewielki wycinek gospodarki, wyłączający np. pracę świadczoną na rzecz osób fizycznych, jak np. sprzątanie, opieka, pomoc w pracach rolniczych, sadach. Wyniki badań GUS przybliżające w sposób fragmentaryczny zjawisko udziału cudzoziemców w szarej strefie gospodarki pokazują m.in., że w pierwszych trzech kwartałach 2010 r. ok. 6 proc. gospodarstw domowych zatrudniających nieformalnie pracowników korzystało z usług cudzoziemców, przy czym w miastach odsetek ten wynosił ok. 4 proc., podczas gdy na wsiach - 9 proc. Dlatego, na podstawie liczb i prawidłowości ujawnianych przez PIP należy ostrożnie wnioskować o skali i charakterystyce zjawiska.

MoS

Źródło:

http://www.pip.gov.pl/html/pl/sprawozd/10/pdf/sprawo_10.pdf;

http: //www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_pw_praca_nierejestrowana_2010.pdf