W grudniu 2011 r. zakończyły się czteroletnie negocjacje Unii Europejskiej z Ukrainą w sprawie umowy stowarzyszeniowej. Dokument nie został jednak parafowany i, pomimo woli obu stron, trudno przewiedzieć, czy w najbliższym czasie do tego dojdzie. Unia wymaga od Ukrainy przyrzeczenia zainicjowania reform  prowadzących do demokratyzacji kraju oraz w pełni demokratycznych wyborów do parlamentu. Nieoficjalnie zaś żąda natychmiastowego zwolnienia z więzienia byłej premier, Julii Tymoszenko. Ukraina z kolei chciałaby jasnej obietnicy co do perspektywy członkowstwa w Unii Europejskiej.

Brak parafowania umowy stowarzyszeniowej może mieć wpływ na proces wprowadzania ruchu bezwizowego dla Ukrainy, co według ukraińskiej opinii publicznej powinno być priorytetem i jednoczącym wszystkich Ukraińców postulatem. Jak twierdzą niektórzy analitycy*, gorszym wariantem niż spowolnienie tego procesu byłoby wykorzystanie negocjacji dotyczących ruchu bezwizowego jako instrumentu nacisku politycznego w sprawie umowy stowarzyszeniowej. Mogłoby to  nie tylko opóźnić, ale i wstrzymać proces otwarcia granic UE dla naszych wschodnich sąsiadów. Gdyby udało się usunąć wszystkie przeszkody natury politycznej i gospodarczej, już w tym roku byłoby możliwe zakończenie kolejnego etapu planu działań w sprawie zniesienia wiz, a Ukraińcy mogliby wjeżdżać na terytorium UE w ramach ruchu bezwizowego już w 2014 r. Politycy z Kijowa sami jednak nie ułatwiają rozmów i, jak sugerują analitycy z Ośrodka Studiów Wschodnich, liczą na liberalizację wizową przy jednoczesnym pozorowaniu działań i przyjmowaniu regulacji, które nie będą potem wdrażane**. Losem umowy stowarzyszeniowej i ruchu bezwizowego zainteresowały się w grudniu 2011 r. czołowe polskie think-tanki, których analitycy wystosowali list otwarty. Zaznaczyli w nim, że powodzenie w negocjacjach zależy nie tylko od samej Ukrainy, ale również od części państw członkowskich UE, które muszą przełamać swój strach przed otwarciem granic dla mieszkańców Europy Wschodniej.           

MP

* http://www.new.org.pl/2011-12-20,po_szczycie_ukraina_ue.html.

** http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/tydzien-na-wschodzie/2012-02-15/mold....