Nie słabnie debata integracyjna w Niemczech. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w marcu br. przedstawiło konkluzje z blisko tysiącstronicowego raportu o integracji muzułmanów, przygotowanego przez badaczy na zlecenie Ministerstwa. Okazuje się, że co czwarty muzułmanin w Niemczech nie tyle nie może, co nie chce się integrować - nie interesują go (obojętnie jak zdefiniowane) zachodnie wartości i akceptuje używanie przemocy fizycznej. Te wnioski z raportu - jako dowody fiaska działań integracyjnych - były najczęściej komentowane przez media. Rzeczywiście, według badań wśród wielu muzułmanów w wieku 14-32 lata, którzy nie posiadają niemieckiego obywatelstwa, zainteresowanie integracją jest niewielkie. Zgoła odmienne postawy przyjmują jednak osoby, które posiadają obywatelstwo niemieckie. Badania pokazały również, jak bardzo muzułmanie doświadczają negatywnych konsekwencji stawiania przez niemieckie społeczeństwo znaku równości pomiędzy islamem a terroryzmem.

Jedną ze słabości samego raportu niezaprzeczalnie jest fakt, że badania były rozciągnięte w czasie i część z nich odbyła się już po publikacji słynnej książki Thilo Sarrazina pt. „Niemcy likwidują się same”*. Mogło to wpłynąć na późniejsze przekazy medialne i wizerunek muzułmanów oraz zradykalizować niektóre środowiska imigranckie, zniekształcając tym samym wyniki badań. Jak jednak podkreślają media (np. „Suddeutsche Zeitung”), jeśli badacze z trzech uniwersytetów oraz innych instytucji badawczych, po długotrwałych badaniach - abstrahując od metody badawczej i jej wad - stwierdzają brak zainteresowania integracją wśród dużej rzeszy imigrantów nie posiadających obywatelstwa niemieckiego, to nie można udawać, że problemu nie ma. Warto przy tym zwrócić uwagę na rolę wspólnoty i poczucia przynależności, jakie daje posiadanie obywatelstwa danego kraju, które dopiero teraz jest w Niemczech rozpatrywane jako istotne narzędzie wspomagania integracji. Już w 2010 r. - według Minister ds. Integracji, Marii Böhmer - można było mówić o widocznych postępach w integracji szczególnie tych osób o cudzoziemskim pochodzeniu, które urodziły się i dorastały w Niemczech. Chodzi zwłaszcza o wpływ rosnącego poziomu wykształcenia ogólnego i zawodowego oraz statusu zawodowego najmłodszych pokoleń szesnastomilionowej grupy mieszkańców Niemiec o obcych korzeniach.                                                

KF

* Thilo Sarrazin (2010), „Deutschland schafft sich ab: Wie wir unser Land aufs Spiel setzen” [Niemcy likwidują się same: Jak wystawiamy nasz kraj na ryzyko].

Link do raportu. Link do skrótu raportu.