Migracje i wykorzystywanie w miejscu pracy, a nawet praca przymusowa, zaskakująco często idą w parze. Migranci nie znający języka, prawa, lokalnych zwyczajów, nie mający bezpośredniego wsparcia bliskich i do tego będący w trudnej sytuacji materialnej są szczególnie podatni na eksploatację, zwłaszcza ze strony nieuczciwych pośredników i pracodawców.

W Wielkiej Brytanii przyjrzano się pod tym kątem trzem gałęziom przemysłu spożywczego: rolnictwu, przetwórstwu spożywczemu oraz etnicznym punktom gastronomicznym. Przemysł spożywczy stanowi ciekawy obszar badawczy z kilku względów. Przede wszystkim, silnie polega na imigranckiej sile roboczej. Ponadto, w ostatnich latach został on zdominowany przez kilka wielkich koncernów, co powoduje potrzebę tworzenia „łańcucha” wykonawców i podwykonawców. To z kolei kreuje sprzyjające warunki do zaistnienia różnych form eksploatacji i naruszania prawa w ramach świadczenia usług „od plantacji do widelca”. Jak wynika z raportu Joseph Rowntree Foundation, wiele osób pracuje w warunkach przypominających pracę przymusową, będąc narażonymi np. na konieczność zapłaty za miejsce pracy, zatrzymywanie przez pośrednika wynagrodzenia na poczet przyszłych długów, brak zapłaty za nadgodziny, mobbing, pensję poniżej płacy minimalnej czy brak przerw w pracy.

Według badaczy, przemysł spożywczy to jedna z wielu gałęzi gospodarki brytyjskiej uzależnionych od imigranckiej siły roboczej, stąd też jej szczególna podatność na zjawisko wyzysku pracowniczego. Jak można temu zaradzić? Zalecane jest oczywiście większe skupienie się rządu na kontroli pośredników, na regulacjach dotyczących dostępu do rynku pracy niewykwalifikowanej siły roboczej (także z krajów UE-8), jak i zapewnienie cudzoziemcom szerokiego dostępu do pomocy prawnej i instytucji chroniących prawa pracownicze. Obecnie, bowiem, migranci - zazwyczaj niezrzeszeni w związkach zawodowych, niedoinformowani i niemówiący dobrze w języku angielskim - w niewielkim stopniu są świadomi swoich praw i możliwości zmiany sytuacji, w której się znaleźli.                       

KF