Diaspora może przyczynić się do poprawy sytuacji w kraju pochodzenia nie tylko poprzez prywatne transfery pieniężne. Przenikanie za pośrednictwem diaspory kapitału kulturowego, ludzkiego, jak i pośrednich oraz bezpośrednich inwestycji może odbywać się także na szerszą skalę. Analizując działania krajów Azji i Pacyfiku w zakresie efektywnego wykorzystania zasobów osób pochodzących z danego kraju, a przebywających poza granicami, można przyjąć, że każdy z nich wykonał 4 kroki. Po pierwsze, określił swoje cele rozwojowe. Po drugie, ustalił rozmieszczenie geograficzne diaspory i jej mocne strony. Po trzecie, zbudował z diasporą więź opartą na zaufaniu. I w końcu, po czwarte, stworzył instytucje mobilizujące diasporę do wspierania procesu rozwoju kraju wysyłającego. Wszystko wydaje się proste…

Przykładem zastosowanych mechanizmów instytucjonalnych są przyjazne diasporze rozwiązania prawne - możliwość posiadania wielokrotnego obywatelstwa, oddawania głosu w krajowych wyborach, obniżone stopy podatkowe (Malezja) czy elastyczne przepisy dotyczące rezydencji i prawa własności w odniesieniu do osób, które nie posiadają obywatelstwa swojego kraju pochodzenia (Filipiny). Drugą z form wspierających współpracę pomiędzy diasporą a krajem pochodzenia są specjalne programy zachęcające do włączenia się w działania na rzecz rozwoju społeczno-ekonomicznego. Chiny stworzyły system grantowy ułatwiający współpracę badawczą pomiędzy chińskimi migrantami a badaczami pozostającymi w kraju. Oprócz udziału w bitwie o talenty, kraje pochodzenia biorą też udział w bitwie o fundusze. Rządy tworzą dla członków diaspory dedykowane obligacje (Indie, Sri Lanka), konta oszczędnościowe (Indie, Bangladesz) czy instytucje filantropijne (Filipiny). Kraje o licznej diasporze instytucjonalizują współpracę także poprzez struktury rządowe i samorządowe (zob. Tabela 1).

Tabela 1. Kraje Azji i Pacyfiku, które posiadają instytucje do spraw diaspory

Źródło: Agunias D. R., Newland K. (2012). Engaging the Asian Diaspora. Issue in Brief no. 7. International Organization for Migration (IOM), Migration Policy Institute.

W Polsce współpraca z Polonią i Polakami za granicą leży przede wszystkim gestii Senatu RP oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych. MSZ szacuje, że poza Polską mieszka od 14 do 17 mln Polaków (www.poland.gov.pl/polacy). Czy możemy się czegoś nauczyć od krajów Azji i Pacyfiku?                   

JN

Więcej: http://www.migrationpolicy.org/pubs/engagingdiasporas.pdf.