„Nowy paradygmat kariery zawodowej, najczęściej określany właśnie jako ‘kariera bez granic’, pojawia się w sytuacji, w której kluczem do zrozumienia rzeczywistości społecznej są: zmiana, niejasność, niepewność, ale także nieograniczone możliwości”. Cytowane zdanie, autorstwa prof. Marka Ziółkowskiego (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej), pochodzi z wprowadzenia do książki dr Izabeli Grabowskiej-Lusińskiej (Ośrodek Badań nad Migracjami UW) pt.: „Migrantów ścieżki zawodowe bez granic” (Scholar 2012). Autorka stawia w niej tezę, że działania zawodowe migrantów stanowią wypadkową powiązań pomiędzy strukturą społeczną - w tym szansami i ograniczeniami stwarzanymi przez rynek pracy, zarówno ten, z którego dane osoby się wywodzą, jak i docelowy - oraz podmiotowym sprawstwem (agency) migranta w odniesieniu do zastanych uwarunkowań. Jak zaznacza, owo sprawstwo nie jest jednolite i może opierać się na bezrefleksyjnej powtarzalności zachowań albo na innowacyjności działań odwołującej się do świadomej eksploracji przestrzeni mobilności międzynarodowej. Ważną rolę odgrywa tutaj umiejętność refleksyjnej oceny efektywności swoich działań, gdzie wspomniana refleksyjność definiowana jest, za Margaret Archer, jako społeczna umiejętność usytuowania siebie w kontekście strukturalnych uwarunkowań i ograniczeń, której posiadanie determinuje mobilność społeczno-zawodową.

Niniejsza publikacja stała się zaczątkiem do debaty podczas drugiego z cyklu seminariów organizowanych z okazji 20-lecia Ośrodka Badań nad Migracjami UW. Tym razem dyskusja toczyła się wokół znaczenia migracji w życiu zawodowym człowieka. W debacie udział wzięli, oprócz wyżej wymienionych, prof. Marek Szczepański (Uniwersytet Śląski), prof. Maria Zielińska (Uniwersytet Zielonogórski) i prof. Krystyna Janicka (Instytut Filozofii i Socjologii PAN). Panel poprowadził prof. Wojciech Łukowski (Ośrodek Badań nad Migracjami UW). Tekst mający stanowić inspirację do dyskusji wyśmienicie spełnił swoją rolę, skłaniając jej uczestników do wielu różnorodnych refleksji - od analizy zróżnicowania regionalnego migracji zagranicznych, na przykładzie Górnego Śląska i Łodzi, do rozważań nad szeregiem pytań szczegółowych odnoszących się m.in. do problemu legalności migracji zarobkowych i statusu prawnego migrantów zarobkowych czy braku równości między pracownikami cudzoziemskimi i rodzimymi. Jak owocne były to rozważania można zobaczyć sięgając po materiały z seminarium dostępne na stronie: www.migracje.uw.edu.pl/news/1996.         

     KM