W Programie Sztokholmskim z 2009 r. podkreślono, iż ustanowienie wspólnego europejskiego systemu azylowego (WESA) do roku 2012 pozostaje jednym z kluczowych celów polityki Unii Europejskiej. Niestety, pomimo wytężonych prac trio, w skład którego weszły Polska, Dania oraz Cypr, cel ten okazał się niemożliwy do zrealizowania w zakładanym terminie. W toku prowadzonych negocjacji Rada UE nie zgodziła się na przyjmowanie kolejno uzgadnianych aktów prawnych składających się na WESA. Państwa członkowskie argumentowały, iż ze względu na wzajemne powiązania pomiędzy poszczególnymi instrumentami prawnymi powinny one zostać przyjęte w tym samym momencie. Należy mieć na uwadze, iż takie stanowisko Rady w rzeczywistości podyktowane było obawą państw członkowskich co do możliwości zablokowania przez Parlament Europejski (PE) prac nad ostatnim z opublikowanych przez Komisję Europejską wniosków o zmianę rozporządzenia Eurodac. Istniało bowiem realne zagrożenie, iż w obliczu formalnego przyjęcia większości instrumentów azylowych, PE po raz kolejny sprzeciwi się dostępowi organów ścigania do bazy Eurodac, czym zablokowałby negocjacje nad tym ostatnim aktem prawnym stanowiącym część WESA (dostęp organów ścigania do bazy Eurodac stanowił podstawowy postulat państw członkowskich w pracach nad zmianą obowiązującego rozporządzenia Eurodac, któremu to postulatowi sprzeciwiał się PE). W rezultacie, pomimo znacznego zaawansowania procesu negocjacyjnego, do końca 2012 r. formalnie przyjęta została jedynie dyrektywa 2011/95/UE (tzw. dyrektywa kwalifikacyjna).

W październiku 2012 r. Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych przyjęła w formie porozumienia politycznego wynegocjowany tekst wniosku o zmianę dyrektywy 2003/9/WE (tzw. dyrektywa recepcyjna). Natomiast w listopadzie 2012 r. udało się osiągnąć porozumienie polityczne w przedmiocie tekstu rozporządzenia dublińskiego. Z kolei porozumienie polityczne w odniesieniu do 2 pozostałych aktów prawnych WESA, mianowicie tzw. dyrektywy proceduralnej oraz rozporządzenia Eurodac, udało się osiągnąć dopiero w marcu 2013 r., w wyniku długich oraz skomplikowanych rozmów prowadzonych pomiędzy Radą, PE a KE w trakcie nieformalnych rozmów.

Z uwagi na osiągnięcie porozumienia politycznego w odniesieniu do wszystkich instrumentów prawnych składających się na WESA należy zakładać, iż formalne przyjęcie niniejszych aktów prawnych nastąpi już niedługo.     

KMa