Przez wiele lat politykom w Stanach Zjednoczonych nie udało się wypracować wspólnego stanowiska wobec nieudokumentowanych imigrantów. Kilka tygodni temu reforma systemu imigracyjnego ponownie stała się przedmiotem dyskusji zarówno w Kongresie, jak i w Białym Domu. Reforma ta dotyczy zalegalizowania pobytu imigrantów o nieuregulowanym statusie, których liczbę szacuje się w USA na ok. 11 milionów. Barack Obama w przemówieniu inaugurującym swoją drugą kadencję zapowiedział, że reforma imigracyjna jest jednym z jego priorytetów. Jednocześnie partia Republikanów, która tradycyjnie sprzeciwiała się przyznaniu prawa pobytu nieudokumentowanym imigrantom, po przegranych wyborach uświadomiła sobie, że ma niewielkie szanse na głosy rosnącego elektoratu latynoamerykańskiego, jeśli będzie przeszkadzać w zreformowaniu systemu imigracji.

Pod koniec stycznia 2013 r. grupa składająca się z 8 senatorów - 4 Republikanów i 4 Demokratów - opracowała wstępny projekt reformy, który jest wynikiem kompromisu obu partii. Senatorowie proponują, aby warunkiem rozpoczęcia procesu legalizacji pobytu cudzoziemców było uprzednie wzmocnienie ochrony na granicy z Meksykiem oraz sprawdzanie przypadków pobytu w USA po wygaśnięciu ważności wizy. Imigranci, którzy zarejestrują się i zostaną pozytywnie zweryfikowani, będą musieli uiścić stosowne grzywny i podatki aby otrzymać prawo do pobytu i pracy w USA (tzw. probationary legal status). W tym okresie nie będą mieli możliwości korzystania ze świadczeń socjalnych. Po tym, jak granice zostaną zabezpieczone, imigranci posiadający probationary legal status będą mogli stanąć w kolejce osób ubiegających się o Zieloną Kartę lub obywatelstwo. Ważną częścią planu jest stworzenie systemu, który zapobiegałby zatrudnianiu pracowników niezgodnie z przepisami*.

Prezydent Obama w większości popiera projekt reformy przygotowanej przez senatorów, jednak sprzeciwia się temu, aby przyznanie prawa pobytu imigrantom przebywającym w USA nielegalnie było uzależnione od wcześniejszego uszczelnienia granic. Z nieoficjalnego projektu ustawy imigracyjnej przygotowanego przez Biały Dom, do którego dotarły media, wynika, że amerykański prezydent proponuje ośmioletnią drogę do uzyskania prawa do stałego pobytu i docelowo obywatelstwa przez nieudokumentowanych imigrantów. Plan Obamy zakłada m.in. zwiększenie nakładów finansowych na ochronę granic oraz rozbudowę systemu weryfikacji statusu imigracyjnego potencjalnych pracowników, który miałby zacząć być stosowany przez wszystkich pracodawców nie później niż w okresie 4 lat.

Ostatnią reformę systemu imigracyjnego przeprowadzono w USA w 1986 r. Nie odwróciła ona jednak rosnącego trendu nielegalnej imigracji do tego kraju. I tym razem wydaje się prawdopodobne, że zjawisko to będzie występować tak długo, jak długo będzie istniał popyt na pracę nieudokumentowanych imigrantów.                                      

  AW

* Pełen dokument zatytułowany Bipartisan Framework for Comprehensive Immigration Reform można znaleźć pod adresem: www.c-span.org.