Idea spółdzielczości czy - szerzej - społecznych form ekonomicznych nie jest charakterystyczna tylko dla Europy. Okazuje się, że migranci z odległych części świata często przenoszą na kontynent europejski własne oryginalne i tradycyjne zwyczaje ekonomiczne. Jednym z przykładów takich zwyczajów są „tontyny” (fr. tontine), szczególnie rozpowszechnione w krajach frankofońskich. Mimo że nazwa pochodzi od XVII-wiecznego bankiera Lorenzo de Tonti, który promował specyficzną formę ubezpieczenia na życie wypłacanego w rentach, obecnie ma ona szersze znaczenie, które obejmuje także grupy oferujące swoim członkom mikrokredyty. Tontyny są podobne do towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, ale działają nieformalnie i wyłącznie na poziomie lokalnym. Ta forma samopomocy istniała w wielu społecznościach tradycyjnych, często jeszcze zanim poznały one pieniądze wprowadzone do obiegu przez Europejczyków, i była szczególnie rozpowszechniona wśród mieszkańców zachodniej Afryki.

Obecnie tontyny cieszą się wielką popularnością wśród afrykańskich migrantów we Francji. Są to nieformalne grupy złożone przede wszystkim z kobiet, które w cza-sie regularnych spotkań (np. raz w miesiącu) zbierają składki od każdej z członkiń. Zebrane fundusze  wydawane są na pomoc w razie nagłych wypadków i wyjątkowych wydarzeń (takich jak pogrzeby, śluby, urodzenie dziecka czy chrzest), ale też członkinie mogą ubiegać się o dofinansowanie rozpoczęcia drobnej działalności gospodarczej czy nawet kupna np. telewizora. Dystrybucja pieniędzy odbywa się w systemie rotacyjnym (w każdym kolejnym miesiącu pomaga się innej osobie) i oparta jest na wzajemnym zaufaniu znających się członkiń grupy. Tontyny zwykle tworzone są przez osoby pochodzące z tych samych regionów w kraju pochodzenia, a ich funkcje nie sprowadzają się wyłącznie do wymiaru ekonomicznego, ale służą też podtrzymywaniu tożsamości, nauce języka lokalnego oraz stanowią grupę wsparcia dla kobiet często znajdujących się
w trudnej sytuacji.            

MP

Źródła: Ardener S. (1964), The Comparative Study of Rotating Credit Associations, The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland 94(2): 201-229; Balkenhol B., Gueye E. H. (1994), Tontines and the banking system: is there a case for building linkages, Geneva: International Labour Office, Enterprise and Cooperative Development Department; Trauner H. (2005), Dimensions of West-African Immigration to France: Malian Immigrant Women in Paris, Stichproben Wiener Zeitschrift für kritische Afrikastudien 8, no. 5: 1-15.