W pierwszych dniach stycznia br. brytyjski premier David Cameron negatywnie ocenił wypłatę brytyjskich zasiłków dzieciom polskich migrantów, gdy te przebywają w Polsce. Wypowiedź odbiła się szerokim echem w polskich i brytyjskich mediach. Co takiego otrzymują polskie dzieci, że wzbudza to kon-trowersje, i dlaczego im się to należy?

Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego gwarantują, że świadczenia nabyte w jednym państwie członkowskim UE są wypłacane niezależnie od miejsca przebywania uprawnionego. To właśnie na ich podstawie polskim dzieciom, których rodzice pracują na Wyspach, wypłacane są brytyjskie zasiłki. Gdy do pracy za granicą wyjechało tylko jedno z rodziców, o tym, które państwo jest zobowiązane do wypłaty zasiłku, decydują reguły pierwszeństwa. W uproszczeniu: jeżeli rodzic, który został z dziećmi nad Wisłą, nie pracuje, to zasiłek w całości finansuje Wielka Brytania. Jeżeli jednak oboje rodziców świadczy pracę - jedno w Polsce, a drugie na Wyspach - o miejscu wypłaty zasiłku decyduje miejsce zamieszkania dzieci. Wówczas należy się tzw. zasiłek dyferencyjny, czyli kwota różnicy pomiędzy wysokością zasiłków w dwóch zainteresowanych państwach, wypłacany przez to państwo, w którym świadczenie jest wyższe. Zdarzyć się może również, że ze względu na kryterium dochodowe zasiłek będzie należny tylko w jednym państwie - wówczas to ono w pełni finansuje jego wypłatę.

Zasiłek na pierwsze dziecko w Wielkiej Brytanii wynosi 20,3 funta tygodniowo, a na każde kolejne - po 13,4 funta. Co do zasady, świadczenie to jest wypłacane za cztery tygodnie z góry, co daje odpowiednio kwotę ok. 81,2 albo 53,6 funta miesięcznie na dziecko. Zasiłek przysługuje na dzieci w wieku poniżej 16 roku życia (lub 20 roku życia, jeżeli dziecko uczy się lub odbywa staż zawodowy), niezależnie od wysokości dochodu rodziców. Jednak, jeżeli każdy z rodziców zarabia więcej niź 50 tys. funtów rocznie, konieczne jest odprowadzanie podatku od zasiłku (Child Benefit tax charge). Można też wówczas z pobierania zasiłku zrezygnować (zawiesić prawo do jego otrzymywania). W Polsce wysokość zasiłku rodzinnego uzależniona jest od wieku dziecka i wynosi od 77 zł miesięcznie na dziecko do ukończenia 5 roku życia, do 115 zł na dziecko, które ma więcej niż 18 lat i kontynuuje naukę. Co do zasady, zasiłek jest przyznawany wyłącznie wtedy, gdy przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 539 zł.

Licząc głosy przed wyborami, brytyjski premier zapowiedział, że będzie postulował wprowadzenie zmian w unijnych przepisach dotyczących zasiłków. Dominuje opinia, że szanse na powodzenie tych planów są znikome. Ale temat zapewne jeszcze długo nie zniknie - w 2017 r. ma się odbyć referendum w sprawie członkostwa Wielkiej Brytanii w UE.

KM

Źródło: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej; https://www.gov.uk/child-benefit.