„Wsparcie i wymagania” (Fördern und Fordern) - to motto nowej polityki integracyjnej Niemiec wobec azylantów, obowiązującej od 6 sierpnia 2016 r. W ocenie kanclerz Angeli Merkel nowe prawo (ustawa i rozporządzenie) stanowi „kamień milowy” w niemieckim podejściu do integracji uchodźców. Program obejmuje sześć kluczowych elementów.

Po pierwsze, kursy integracyjne na temat niemieckiej kultury, niemieckiego społeczeństwa i niemieckich wartości. Zostały one wydłużone z 60 do 100 godzin i stały się obowiązkowe dla wszystkich starających się o azyl. Brak udziału w kursie będzie skutkował obcięciem, a nawet wstrzymaniem wypłaty świadczeń socjalnych. Po drugie, kursy językowe. Cudzoziemcy mogą wziąć w nich udział już sześć tygodni (a nie jak wcześniej - trzy miesiące) po złożeniu wniosku o azyl. Odmowa uczestnictwa będzie wiązać się z obniżeniem lub zawieszeniem przyznawania świadczeń socjalnych. Po trzecie, program na rzecz zatrudnienia. Przewiduje on stworzenie 100 tys. miejsc pracy dla poszukiwaczy azylu. Chodzi o proste, niskopłatne (1 euro za godzinę) prace, np. związane z utrzymaniem ośrodków dla uchodźców (sprzątanie, gotowanie itp.). Niepodjęcie zatrudnienia będzie wiązało się z redukcją świadczeń socjalnych. Po czwarte, dostęp do rynku pracy. W regionach, w których sytuacja na rynku pracy na to pozwala, poszukiwacze azylu, a także cudzoziemcy, których deportacja została czasowo wstrzymana, mają możliwość pracy bez wcześniejszego przeprowadzania testu rynku pracy. Po piąte, zapobieganie powstawaniu gett etnicznych. Władze regionalne mogą przydzielać cudzoziemcom korzystającym z ochrony międzynarodowej miejsce zamieszkania lub odmawiać osiedlania się w określonych rejonach przez okres trzech lat. Nie dotyczy to cudzoziemców posiadających dobrze płatną pracę (co najmniej 712 euro miesięcznie). Po szóste, uzależnienie prawa stałego pobytu od dobrej znajomości języka niemieckiego. W zwykłym trybie uchodźcy mogą teraz starać się o zezwolenie na pobyt stały po pięciu latach legalnego pobytu pod warunkiem posiadania wystarczających środków na utrzymanie siebie i rodziny oraz znajomości języka niemieckiego co najmniej na poziomie A2. Znający niemiecki na poziomie C1 mogą dostać zezwolenie na pobyt stały już po trzech latach.

Aby uzyskać status stałego rezydenta w Niemczech, uchodźca musi więc wziąć udział w kursie integracyjnym, poznać zachodnie wartości, nauczyć się języka i podjąć pracę. To twardsze warunki niż dotychczas. Krytycy nowych rozwiązań uważają jednak, że mają one przede wszystkim znaczenie symboliczne: odpowiadają na oczekiwania opinii publicznej przed zbliżającymi się wyborami i mają osłabiać pozycję wyrastającej na nową siłę polityczną antyimigranckiej Alternatywy dla Niemiec.

Konieczność poniesienia wysokich kosztów związanych z realizacją nowej polityki integracyjnej wobec uchodźców może być jednym z powodów ograniczania świadczeń socjalnych dla obywateli Unii Europejskiej (zob. „Koniec turystyki socjalnej do Niemiec?”).        

   RS

Źródła: Library of Congress, Gatestone Institute, Politico.