21 września 2015 r. zaczął obowiązywać Drugi Protokół do Umowy o zasadach małego ruchu granicznego (MRG) z Ukrainą. Wprowadza on kilka małych, ale istotnych zmian. Przede wszystkim osoba przekraczająca granicę w ramach MRG może przebywać w strefie przygranicznej aż 90 dni bez przerwy, a nie jak wcześniej 60 dni. Ponadto każda osoba ubiegająca się o drugie i kolejne zezwolenie MRG jest zwolniona z opłaty konsularnej, która wynosi obecnie 20 EUR. Do terenów znajdujących się w strefie przygranicznej, których dotyczy MRG, zostały dołączone cztery ukraińskie miejscowości: Hubin, Oranie i Rusnów (obwód wołyński) oraz Tysowiec (obwód lwowski). Ostatnią zmianą jest zniesienie obowiązku posiadania ubezpieczenia zdrowotnego. Wcześniejszy wymóg okazał się niezgodny z zapisami rozporządzenia regulującego mały ruch graniczny w Unii Europejskiej.

Celem tych zmian jest ułatwienie i przyspieszenie wydawania pozwoleń na uproszczone przekraczanie granic dla osób mieszkających w pasie przygranicznym. Wnioski o zezwolenia MRG można składać w konsulacie lub za pośrednictwem firmy VFS Global (zob. „BM” nr 39, s. 4).

Tabela 1. Liczba przekroczeń granicy w ramach małego ruchu granicznego z Ukrainą (w tys. )

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Straży Granicznej.

Od 2009 r. MRG staje się coraz bardziej popularny. W samym 2014 r. granica polsko-ukraińska została przekroczona prawie 8,5 mln razy przez osoby posiadające kartę MRG, a w 2015 r. takich przekroczeń było już prawie 11 mln, co stanowiło nieco ponad połowę wszystkich przekroczeń granicy polsko-ukraińskiej. Oczywiście jedna osoba może wielokrotnie przekroczyć granicę w ciągu roku i przebywać w Polsce jednorazowo do 90 dni. Samych kart MRG wydano ponad 220 tys. od początku istnienia umowy (dane do końca 2014 r.). Warto podkreślić, że mimo iż umowa jest dwustronna, o kartę ubiegają się wyłącznie obywatele Ukrainy. Polacy - w związku z brakiem wymogu posiadania wiz do naszego wschodniego sąsiada - wolą przekraczać granicę na podstawie paszportu.

Mały ruch graniczny istnieje nie tylko na granicy polsko-ukraińskiej, ale też na granicy polsko-rosyjskiej (zob. „BM” nr 37, s. 3). Umowa o małym ruchu granicznym z Białorusią została ratyfikowana po stronie polskiej, ale nie jest jasne, czy została ona notyfikowana po stronie białoruskiej. Na jej wejście w życie czeka aż 1,7 mln osób, których ta umowa mogłaby dotyczyć po obu stronach granicy.                     

   MP

Źródło: Sejm.gov.pl, Raport konsularny 2014, Konsult RP we Lwowie.